دندان، عضو مهمی که نه تنها در هضم بهتر غذا و لذت بردن از آن یار و همراه شما است بلکه باعث می‌شود هنگام خندیدن چهره‌تان زیباتر شود. این عضو مهم به اندازه اهمیت خود نیاز به مراقبت دارد. کسانی که درد دندان را چشیده‌اند، متوجه می‌شوند که عدم سلامتی دندان چگونه می‌تواند آن‌ها را با مشکل مواجه کند. توصیه متخصصان دندانپزشکی این است که تا حد امکان از کشیدن دندان‌های خود خودداری کنید. اما اگر روزی مجبور به کشیدن دندان شدید، باید به دنبال راه‌حلی برای جایگزینی آن باشید. استفاده از پروتز متحرک دندان یکی از این راهکارهاست که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.
پروتز دندان چیست؟
کسانی که همه یا بخشی از دندان‌های خود را از دست داده‌اند راه‌های زیادی برای جایگزینی آن‌ها دارند. استفاده از پروتز دندان یکی از این شیوه‌ها است. پروتز دندان در واقع همان دندان مصنوعی است که به دو صورت ثابت و متحرک قابل استفاده است. بسته به اینکه شما نیاز به یک دست دندان کامل داشته باشید یا تنها بخشی از دهان شما خالی از دندان شده باشد، می‌توانید پروتز دندان را به صورت کامل و تکه‌ای استفاده کنید.
خوشبختانه در سال‌های اخیر استفاده از دندان‌های مصنوعی تکه‌ای یا یکجا بیشتر جا افتاده است و افراد صاحب این دندان‌ها دیگر از داشتن آن‌ها خجالت نمی‌کشند. بدون شک در روزها و هفته‌های اول با استفاده از این دندان‌ها کمی مشکل خواهید داشت. صحبت کردن، غذا خوردن و حتی تکان دادن دهانتان برایتان مشکل است و لثه‌های شما زخم شده و ورم می‌کنند. اما با گذشت زمان، بدن شما پروتز دندان را نیز مثل یک عضو عادی می‌پذیرد و همه اجزای دهانتان به خوبی و خوشی در کنار آن‌ها به زندگی خود ادامه می‌دهند.
آیا پروتز دندان نیاز به تعویض دارد؟
پروتزهای دندان دائمی نیستند و باید هر چند وقت یک بار آن‌ها را تعویض کرد. دهان شما در طول سال‌های استفاده از پروتز تغییر خواهد کرد. این تغییرات معمولا باعث کوچک‌تر شدن لثه‌ها و گشاد شدن پروتز برای آن‌ها خواهند شد. به همین دلیل پس از گذشت مدتی نیاز دارید که مجددا دندان‌های خود را قالب بزنید و پروتز را به اندازه آن‌ها درآورید تا در جویدن و صحبت کردن مشکلی نداشته باشید. علاوه بر آن عدم مراقبت صحیح از پروتز می‌تواند باعث کثیفی بیش از حد دندان‌ها یا شکستن آن‌ها شود. در صورت بروز چنین مشکلاتی نیز باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا پروتز را تعمیر کرده یا با نمونه‌ای نو جایگزین کند.
انواع پروتز متحرک دندان کدام است؟
به طور کلی سه نوع پروتز متحرک دندان وجود دارد. پروتزهای قالبی، پروتزهای تمام اکریلیک، پروتزهای متحرک انعطاف‌پذیر
پروتز متحرک دندان پروتزهای قالبی
نوع اول پروتزهای قالبی یا cast partial هستند که از یک پایه فلزی با دندان‌های اکریلیکی متصل به پایه تشکیل شده‌اند. گیره‌های فلزی این پروتزها دارای ساختاری چوب لباسی مانند هستند که با گیر کردن به دندان‌های کناری باعث می‌شود پروتز به خوبی در جای خود قرار بگیرد. هرچند که به نظر می‌رسد وزن این پروتز متحرک دندان کمی بالا باشد و قفل‌های فلزی آن کمی شما را اذیت کنند، تجربه ثابت کرده است که این پروتز تا مدت‌ها بدون ایجاد مشکل جای خالی دندان‌های شما را پر خواهد کرد.
پروتزهای متحرک دندان پروتزهای تمام اکریلیک
نوع دوم پروتزهای متحرک دندان پروتزهای تمام اکریلیک هستند. این پروتزها معمولا برای دندان‌های عقبی ساخته می‌شوند و برای اتصال راحت‌تر یک قفل کوچک فلزی یا پلاستیکی در انتهای خود دارند. این نوع پروتز دندان معمولا به نام پروتزهای موقتی یا flipper شناخته می‌شود.
پروتزهای متحرک انعطاف‌پذیر
نوع سوم پروتزهای متحرک انعطاف‌پذیر یا Valplast هستند که از نایلون قابل ارتجاع ساخته می‌شوند. استفاده از این نوع پروتز متحرک نسبت به انواع دیگر مزیت‌هایی دارد. در داخل این نوع پروتز از هیچ قطعه فلزی استفاده نشده است. بنابراین وزن بسیار کمی دارند و هنگام گذاشتن و برداشتن پروتز به لثه‌ها یا زبان شما آسیب نمی‌رسانند. مواد استفاده‌شده برای ساخت این نوع پروتز شفاف هستند. بنابراین بیمارانی که لثه‌های سالمی دارند می‌توانند ظاهر طبیعی دندان‌های خود را حفظ کنند.
اگر حتی یک دندان خود را از دست داشته باشید، می‌توانید از پروتز انعطاف‌پذیر برای جایگزین کردن آن استفاده کنید. این در حالی است که دو نوع دیگر معمولا برای تعدادی از دندان‌های کنار هم استفاده می‌شوند. پروتزهای متحرک انعطاف‌پذیر برای افرادی که به مواد آکریلیک سازنده دندان‌های مصنوعی حساسیت دارند گزینه بسیار مناسبی است. ویژگی جالب دیگر این پروتزها مقاومت آن‌ها در برابر شکنندگی و آسیب است که آن‌ها را برای افراد حواس‌پرت بسیار مناسب می‌سازد.
چه زمانی نیاز به استفاده از پروتز متحرک دارید؟
استفاده از پروتز دندان سن و سال نمی‌شناسد. هر فردی که صاحب دندان‌های دائمی باشد و به نحوی دندان‌های خود را از دست داده باشد، می‌تواند از پروتز دندان استفاده کند. اما موضوع اصلی این است که انتخاب نوع پروتز ثابت یا متحرک نیاز به دانستن سن و سال شما و البته بودجه‌تان دارد. در صورتی که جوان هستید و حالا حالاها با دندان‌های خود کار دارید بهتر است از پروتزهای ثابت استفاده کنید. چرا که پروتزهای متحرک ممکن است شما را خجالت‌زده کند یا به دندان‌های سالمتان آسیب برساند.
در مقابل اگر پا به سن گذاشته‌اید و چندان اهمیتی به طبیعی بودن دندان‌ها یا زیبایی لبخند خود نمی‌دهید می‌توانید از پروتز متحرک استفاده کنید. توجه کنید که پروتز ثابت هزینه بیشتری برای شما خواهد تراشید بنابراین اگر تنها به دلیل هزینه‌های بالا به دندانپزشکی مراجعه نمی‌کنید می‌توانید از پروتزهای متحرک که ارزان‌تر هستند استفاده کنید.
روشهای مراقبت از پروتز متحرک چیست؟
همان‌طور که دندان‌های واقعی نیاز به مراقبت روزانه دارند، پروتزهای دندان نیز نیاز دارند که هر روز از دهان خارج شده و تمیز شوند. هنگام تمیزکاری این پروتز باید بسیار مراقب باشید. چرا که پروتزهای دندان عموما آسیب پذیر هستند و در اثر فشار زیاد می‌شکنند. منظور از تمیز کردن پروتز این نیست که صرفا شب‌ها آن‌ها را در لیوانی آب قرار دهید و صبح‌ها مجددا در دهان خود بگذارید. بلکه منظور ما مسواک کردن این دندان‌ها و خارج کردن اجزای باقیمانده غذا از میان آن‌ها است.
به طور کلی رعایت نکات زیر برای افزایش طول عمر پروتز متحرک دندان دارای اهمیت است:
– هنگامی که قصد خارج کردن دندان‌های خود را دارید، حتما در زیر دست خود یک حوله تمیز پهن کنید یا لیوانی پر آب زیر دهانتان بگیرید. چرا که پروتز دندان بسیار ظریف است و در صورتی که از دستتان بیفتد خواهد شکست. به علاوه افتادن پروتز روی زمین میکروب‌های محیط را به دهانتان دعوت می‌کند.
– اجازه ندهید که پروتز دندانتان خشک شود. پس از خارج کردن، آن‌ها را در ظرف آب یا مایع تمیزکننده مخصوص پروتز دندان قرار دهید. توجه کنید که پروتزهای دندان را هیچ‌گاه در آب داغ قرار ندهید. چرا که این کار باعث تغییر شکل آن‌ها خواهد شد.
– پیش از قرار دادن پروتز در لیوان آب آن را مسواک کنید. این کار باعث می‌شود که باقیمانده‌های غذا از لابه‌لای دندان‌ها خارج شود و از لکه‌دار شدن و جرم گرفتن پروتز جلوگیری شود. به جز لابه‌لای دندان‌ها زیر پروتز را نیز به خوبی مسواک کنید تا باقیمانده‌های غذا که میان پروتز و لثه‌ها گیر کرده بود، خارج شوند.
– پس از خارج کردن پروتز لثه‌ها و زبان خود را نیز مسواک کنید. توجه کنید که برای این کار از مسواک نرم استفاده کنید تا دهانتان زخم نشود. این کار باعث می‌شود که زخم و ورم کمتری در لثه‌ها ایجاد شود و سلامت دهان شما به خوبی حفظ شود.
– در صورتی که پروتز متحرک دندانتان شکست، ترک خورد، لب پر شد، زنگ زد یا بخشی از آن گم شد حتما به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
برای مراقبت از پروتز متحرک دندان کارهای زیر را انجام ندهید.
– به هیچ وجه از مواد تمیزکننده ساینده برای تمیز کردن پروتز دندان خود استفاده نکنید. مسواک‌های سفت و تمیزکننده‌های قوی باعث از بین بردن لایه‌های رویی پروتز شده و کم‌کم آن را پوشیده و نازک می‌کند.
– از خمیردندان‌های سفیدکننده دوری کنید. این خمیردندان‌ها معمولا حاوی پر اکسید (preoxid) هستند که باعث تغییر رنگ پروتزهای دندان خواهد شد.
– از مواد تمیزکننده حاوی کلرین برای تمیز کردن پروتزهای حاوی قطعات فلزی استفاده نکنید. چرا که این مواد باعث تیره شدن یا خوردگی بخش فلزی پروتز شما خواهد شد.
مشکلات رایج در استفاده از پروتز متحرک کدم‌اند؟
– حساسیت به فلزات
همان‌طور که گفتیم از سه نوع کلی پروتزهای دندان دو نوع دارای بخش فلزی در خود هستند. برخی از افراد ممکن است به فلز حساسیت داشته باشند و استفاده از این پروتزها باعث ایجاد زخم یا تاول در دهان، زبان یا حلقشان شود. توصیه ما به چنین افرادی استفاده از پروتزهای متحرک انعطاف‌پذیر است. از علائم حساسیت به فلز پروتز می‌توان به تورم یا بی‌حسی لثه‌ها یا دیگر بخش‌های دهان یا احساس سوزش و خارش در دهان اشاره کرد.
– لیز خوردن یا لقی دندان‌ها
هنگامی که برای اولین بار پروتز متحرک دندان را در دهان خود می‌گذارید قطعا با مشکل مواجه خواهید شد. این مشکلات طبیعی است و حل آن‌ها منوط به عادت کردن شما به پروتز است. اما اگر پس از گذشت مدتی دندان‌های شما به درستی در دهانتان جا نگرفتند و هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن برایتان مشکل ایجاد می‌کردند باید به دندان‌پزشکتان مراجعه کنید. وقوع این مشکل برای افرادی که مدتی طولانی از یک پروتز دندان استفاده می‌کنند نیز رایج است. چرا که به مرور زمان عضلات لثه‌های این افراد تحلیل رفته و قالب پروتز دندان برایشان گشاد خواهد شد.
– مشکلات مربوط به بهداشت دهان و دندان
عدم مراقبت صحیح از پروتز دندان می‌تواند باعث بروز بیماری‌های دهان و دندان در شما شود. اگر باقیمانده‌های غذا را به خوبی از لابه‌لای دندان‌های مصنوعی و زیر آن‌ها خارج نکنید، پس از مدتی باکتری‌ها در آن محل جمع شده و به عفونت یا قارچ لثه مبتلا خواهید شد. همچنین اگر هنگام گذاشتن پروتز دستتان را نشویید، آلودگی‌های دست به دهان شما سرایت می کند و محیط مرطوب دهان شما را به دورهمی باکتری‌ها تبدیل کند.
دکتر جهاندیده چه خدماتی را در خصوص پروتز متحرک در رشت ارائه می‌دهند؟
دکتر یوسف جهاندیده یک متخصص پروتز دندان در رشت است که با استفاده از بهترین مواد و با بهترین کیفیت خدمات پروتز ثابت و متحرک را به هم‌وطنان ارائه می‌دهد. با مراجعه به ایشان می‌توانید به یکی از شیوه‌های ایمپلنت نگه‌دارنده متحرک یا پشتیبان متحرک پروتز متحرک دندان خود را تهیه کنید. روش ایمپلنت نگه‌دارنده متحرک روشی امروزی برای حفظ زیبایی و سلامت دهان و دندان شما است. اما دکتر جهاندیده استفاده از روش ایمپلنت پشتیبان متحرک را به افرادی که صاحب لب‌های کوتاهی هستند توصیه می‌کنند.
برای استفاده از خدمات پروتز متحرک و ثابت دندان و دیگر خدمات دندانپزشکی دکتر جهاندیده می‌توانید به مطب ایشان به آدرس رشت، خیابان مطهری، روبه روی مدرسه مژدهی، ساختمان کاسپین، طبقه اول مراجعه کنید. همچنین برای دریافت نوبت می‌توانید با شماره‌های ۰۱۳۳۳۲۳۷۱۱۶ یا ۰۱۳۳۳۲۳۳۷۹۰ تماس بگیرید. در صورتی که نتوانستید با شماره‌های بالا ارتباط برقرار کنید از شماره موبایل ۰۹۲۳۰۷۵۷۳۱ استفاده کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خدمات دکتر جهاندیده می‌توانید به آدرس اینترنتی www.drjahandideh.com یا صفحه اینستاگرام ایشان به آدرس @drjahandideh مراجعه کنید.
